تابلو فرمان داتیس

دو نوع رایج‌‌تر تابلو فرمان‌ها (از لحاظ سیستم کنترلی) عبارتند از تابلو فرمان‌های دو سرعته و تری‌وی‌اف که در ادامه به تشریح آن‌ها می‌پردازیم.

تابلو فرمان دوسرعته (SPD2)

برخی از آسانسورها که در گذشته رایج‌تر بودند از سیستم دوسرعته استفاده می‌کردند. در این آسانسورها موتور دارای دو سیم‌پیچی است و می‌تواند با دو سرعت متفاوت حرکت کند.

عملکرد این نوع آسانسورها به این صورت است که در ابتدای حرکت، یعنی هنگام خارج شدن از حالت سکون، موتور با دور تند شروع به حرکت کرده و به سرعت استاندارد می‌رسد. سرعت استاندارد برای حرکت بین طبقات عموماً یک متر بر ثانیه در نظر گرفته می‌شود. پیش از رسیدن آسانسور به طبقه‌ی مورد نظر، باید این سرعت به نصف سرعت قبلی کاهش پیدا کند. سپس سرعت آسانسور به تدریج کمتر می‌شود و در نهایت به صفر می‌رسد و آسانسور متوقف می‌شود.

با توجه به ‌اینکه تغییر شتاب و سرعت در این سه مرحله به صورت ناگهانی است، این نوع آسانسورها نمی‌توانند حرکت نرم و باکیفیتی داشته باشند. در واقع، وارد شدن شوک‌های ناگهانی به کابین، نرمی و کیفیت حرکت آسانسور را پایین می‌آورد.

در این نوع آسانسورها از لحاظ فنی نیز چالش‌هایی وجود دارد. برای مثال، در سیستم‌های دوسرعته، استارت موتور آسانسور به صورت مستقیم انجام می‌شود و در نتیجه، جریان راه‌اندازی موتور چندین برابر جریان نامی آن (تا حدود هفت برابر) است که این موجب افزایش مصرف انرژی و همچنین کاهش عمر مفید موتور می‌شود.

تابلو فرمان درایودار یا تری‌وی‌اف (VVVF)

تابلو فرمان‌های درایودار یا تری وی اف که اخیراً بیش از مدل‌های دوسرعته به کار گرفته می‌شوند مجهز به درایو الکتریکی هستند. درایو الکتریکی (یا اینورتر) یک دستگاه الکترونیک قدرتی است که امکان تغییر سرعت و گشتاور موتور را فراهم می‌کند. اینورتر این کار را با تنظیم ولتاژ و فرکانس موتور انجام می‌دهد که در نتیجه‌ی آن، تغییرات ناگهانی در سرعت حرکت کابین ایجاد نمی‌شود و حرکت آسانسور نرم می‌شود.

سرعت حرکت کابین آسانسور در سیستم‌های درایودار به صورت کاملاً پیوسته و تدریجی تغییر می‌کند و تغییر سرعت ناگهانی وجود ندارد و در نتیجه، تکان‌های ناگهانی کابین آسانسور حذف می‌شوند. همچنین به علت پایین بودنِ جریان راه‌اندازی در این سیستم‌ها، مصرف انرژی به میزان قابل توجهی کاهش یافته و عمر مفید موتور افزایش پیدا می‌کند.

تابلو فرمان‌های داتیس از نوع درایودار یا تری وی اف (VVVF) هستند و مطابق توضیحات فوق، می‌توانند امکان حرکت نرم و ایده‌آل کابین را فراهم کنند و همچنین سبب افزایش طول عمر سیستم آسانسور و کاهش مصرف انرژی آن شوند. در ادامه‌ی این مقاله، به معرفی اجزای اصلی تابلو فرمان داتیس می‌پردازیم:

ﺑﺮد کنترلر

وظیفه اصلی کنترل سیستم آسانسور بر عهده این برد است. این برد بسته به شرایط و با کمک به سنسورهای موقعیت و حرکت و همچنین با توجه فرمان‌های احضار طبقات و کابین، سیگنال‌های لازم را برای حرکت موتور به درایو ارسال می‌کند. همچنین این برد وظیفه‌ی عیب‌یابی قسمت‌های مختلف سیستم آسانسور را نیز بر عهده دارد.

برد کنترلی تابلو فرمان داتیس (Light) مهم‌ترین و بزرگ‌ترین برد تابلو فرمان است. این برد با تکیه بر دانش فنی پیشرفته توسط متخصصین شرکت داتیس به صورت یکپارچه (Integrated) طراحی و ساخته شده است و امکان برقراری ارتباط مستقیم را میان سنسورهای مختلف، سیستم‌های درایو و سیستم نجات اضطراری فراهم می‌کند. این برد مجهز به یک نمایشگر است که از طریق آن می‌توان تنظیمات مربوط به پارامترهای مختلف آسانسور و وضعیت های مختلف آسانسور را مشاهده کرد.

برد سوئیچینگ یا ZVS

عبارت «منبع تغذیه» به طور کلی به مدارهایی اشاره دارد که می‌توانند از یک منبع ولتاژ در دسترس، ولتاژ DC با اندازه ثابت دلخواه یا کنترل‌شده تولید کنند. این ولتاژ DC در بخش‌های زیادی از سیستم‌های الکترونیکی قابل استفاده است و تولید آن ضروری است. به عنوان مثال، تراشه‌های میکروکنترلر که به صورت گسترده در مدارهای الکترونیکی به کار می‌روند باید توسط چنین منبعی تغذیه شوند. بنا به همین دلایل است که امروزه، طراحی برد منبع تغذیه اهمیت بسیار زیادی پیدا کرده است. منبع تغذیه سوئیچینگ یکی از انواع همین منبع‌های تغذیه است و از روش‌های کلیدزنی مبتنی بر نیمه‌هادی برای تبدیل ولتاژ AC به ولتاژ DC مطلوب استفاده می‌کند. یک مبدل سوئیچینگ ساده عمدتاً از دو بخش اصلی سوئیچینگ توان و مدار کنترل تشکیل شده است.

در تابلو فرمان داتیس، این برد در بالای تابلو و در مجاورت درایو و ترانسفورماتور قرار گرفته است. این برد از فاز S فیوز شده و نول MP تغذیه می‌شود و ولتاژ 220 ولت  ACرا به 24 ولت DC تبدیل می‌کند. از ولتاژ مستقیم تولید شده در مدار سوئیچینگ با تقسیم‌بندی‌های کاربردی انجام شده در تابلو، جهت تغذیه‌ی نمراتور و شاسی‌های کابین و احضار طبقات و همچنین تغذیه‌ی سنسورهایی از قبیل دورانداز، توقف، آتشنشانی و سنجش وزن استفاده می‌شود. LED این برد در زمان کارکرد عادی، به طور دائم روشن است و در صورت بروز خطا، شروع به چشمک زدن می‌کند یا روشن نمی‌شود.

در برد سوئیچینگ تابلو فرمان داتیس از روش کلیدزنی ZVS استفاده شده است. در این روش کنترلی به منظور کاهش تلفات سوئیچینگ، کلیدزنی در ولتاژ صفر انجام می‌شود. همچنین در این برد، به منظور کنترل دقیق‌تر نوسان جریان خروجی و حفاظت از سایر بخش‌های سیستم از فیوز دیجیتال استفاده می‌شود.

کنتاکتور

کنتاکتور یکی از تجهیزات پرکاربرد در برق صنعتی و سیستم‌های قدرت است. این تجهیز به واسطه بوبین داخل کنتاکتور از طریق ولتاژ AC یا DCاز راه دور کنترل می‌شود. کنتاکتور یک کلید الکترومغناطیسی است که به واسطه‌ی یک سیم‌پیچ مغناطیسی می‌تواند مدار سه‌فاز یا تک‌فاز را قطع و وصل کند. یعنی با تحریک بوبین، کنتاکتور وصل و متقابلاً با قطع شدن ولتاژ بوبین، کنتاکتور قطع می‌شود. این ویژگی سبب می‌شود که مدار از هر نقطه‌ای قابل کنترل باشد. عملکرد کنتاکتور تا حدود زیادی مشابه رله است، با این تفاوت که جریان قابل تحمل و سرعت آن از رله بیشتر است.

همچنین در طراحی مدارهای فرمان، تعدادی کنتاکت کمکی وجود دارد. کنتاکتور کمکی (تیغه کمکی کنتاکتور) تجهیزی است که معمولاً به صورت جداگانه به کنتاکتور متصل می‌شود و در مدار فرمان کاربرد دارد. کنتاکتورها معمولاً می‌توانند جریان را تا 600 آمپر (و حتی بیشتر) تحمل کنند و از آن‌ها در مدارهای قدرت استفاده می‌شود، اما کنتاکتور کمکی برای کار در محدوده جریان حداکثر 6 آمپر طراحی شده است. با قطع و وصل شدن کنتاکتور، تیغه‌های کمکی نیز حرکت می‌کنند و تغییر وضعیت می‌دهند. ولتاژ بوبین کنتاکتورها می‌توانند مقادیر متفاوتی داشته باشند و در ولتاژهای 24، 48، 110، 220 و 380 ولت AC و DC  ساخته می‌شوند. بوبین کنتاکتورها در صورت خرابی قابلیت تعویض دارد و باید در ولتاژهای مختلف از بوبین متناسب استفاده شود.

در تابلو فرمان داتیس، کنتاکتورها در قسمت میانی تابلو و در مجاورت فیوزها و پنل عملکرد اضطراری قرار دارند و عملیات قطع و وصل مدار راه‌اندازی (کنتاکتورTC) و ترمز (کنتاکتورBM ) موتور را انجام می‌دهند. کنتاکتورهای تابلو فرمان‌های داتیس از نوع تحریک AC بوده به همین دلیل خطرات برق‌گرفتگی در اثر عدم استفاده از پل دیودی کاهش یافته است. بوبین این کنتاکتورها از یک سمت توسط درایو و از سمت دیگر از انتهای مدار سری ایمنی (68) با ولتاژ 110 ولت AC تحریک می‌شوند.

در تابلو فرمان‌های داتیس از کنتاکتورهای HUYANDAI با کیفیت بالا و طول عمر مناسب استفاده شده است. همچنین در تابلو فرمان داتیس، به خاطر وجود کنترل هوشمند درایو، کنتاکتور سوم حذف شده است که این باعث کاهش هزینه تولید و تعمیر و نگهداری می‌شود.

ﻓﯿﻮزﻫﺎی ﻣﯿﻨﯿﺎﺗﻮری

در کﻨﺎر کﻨﺘﺎکﺘﻮرﻫﺎ، ﻓﯿﻮزﻫﺎی ﻣﯿﻨﯿﺎﺗﻮری ﻗﺮار ﮔﺮفته‌اند. ﺗﺎﺑﻠﻮ فرمان داﺗﯿﺲ دارای ﯾک ﻓﯿﻮز ﺳﻪ‌ﻓﺎز ﺑﻪ ﻧﺎم JH و دو ﻓﯿﻮز تک‌فاز با ﻧﺎم‌ﻫﺎی FS و FLC است. ﻓﯿﻮز JH ﺳﻪ‌ﻓﺎز ورودی ﺗﺎﺑﻠﻮ را ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ می‌کند، ﻓﯿﻮز FS نیز ﻓﺎز S ﺳﻪ‌ﻓﺎز ورودی را کﻪ از ﻓﯿﻮز JH ﻋﺒﻮر کﺮده اﺳﺖ ﺷﺮﻃﯽ می‌کند و ﺗﻐﺬﯾﻪ‌ی ﺗﺮﻣﺰ، ﻓﻦ، ﺗﺮﻣﻮﺳﺘﺎت و ﻣکﺎﻧﯿﺰم ﺳﺮدر کﺎﺑﯿﻦ و ﺗﺮاﻧﺲ 110 و ﺳﻮﺋﯿﭽﯿﻨﮓ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ‌ﻧﻤﺎﯾﺪ. ﻓﯿﻮز FLC فاز S جداشده از تابلو سه‌فاز را شرطی می‌کند و وظیفه‌ی آن تغذیه‌ی روشنایی، فن کابین، پریز و مگنت در باز کن است.

ﺗﺮانس

اغلب تابلو فرمان‌های طراحی‌شده دارای یک ترانس برای تبدیل ولتاژ 220 ولت به ولتاژهای پایین‌تر برای استفاده در مدارهای تغذیه و سری ایمنی هستند.

در تابلو فرمان داتیس از یک ترانس کاهنده‌ی 220 به 110 ولت برای تغذیه‌ی برد سوئیچینگ و همچنین ورودی سری ایمنی استفاده می‌شود. در مسیر این ولتاژها، مدارهایی جهت محافظت از سایر قسمت‌های تابلو فرمان در برابر نوسان‌های جریان و ولتاژ وجود دارد.

ﭘﻨﻞ عملکرد ﺑﺮﻗﯽ اﺿﻄﺮاری

اﯾﻦ ﭘﻨﻞ کﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﭘﻮش ﺑﺎﺗﻦ و ﯾک کﻠﯿﺪ ﺳﻠکﺘﻮری اﺳﺖ، در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺗﺎﺑﻠﻮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و از آن به منظور حرکت دادن کابین آسانسور در حالت دستی استفاده می‌شود. با قرار دادن سلکتور این پنل در حالت دستی، آسانسور از حالت حرکت عادی خارج شده و بخش‌هایی از سری ایمنی از مدار خارج می‌شود. در این وضعیت فقط با پوش باتن‌های انتخاب جهت می‌توان کابین را حرکت داد.

درایو

عمدتاً تصور می‌شود که تنها مزیت درایو الکتریکی این است که امکان کنترل سرعت موتور را فراهم می‌کند. اما در واقع، درایو الکتریکی مزایای زیادی را برای صنعت برق، به ‌خصوص در زمینه‌ی ماشین‌های AC با خود به همراه آورده است. تا قبل از پیدایش درایو، موتور‌های AC به خاطر جریان راه‌اندازی بالا و ایجاد تنش در منابع تغذیه، جایگاه خاصی در صنعت نداشتند و به موتورهای DC به دلیل سهولت در کنترل سرعت بیشتر توجه می‌شد.

موتورهای DC از مزایایی همچون کنترل آسان، سریع و دقیق گشتاور و همچنین پاسخ دینامیکی بسیار سریع برای تغییرات سرعت برخوردار هستند، اما معایبی نیز دارند، از جمله نیاز به تعمیر و نگهداری مکرر و قیمت بالا. امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژیِ موتورهای الکتریکی AC و مزایایی از قبیل قدرت بالاتر این موتور‌ها در مقایسه با موتورهای DC هم‌اندازه، طراحی ساده‌تر، ابعاد کوچک‌تر، وزن کمتر، قیمت ارزان‌تر، مقاومت بیشتر در برابر ضربه از موتورهای AC بیشتر استفاده می‌شود و از درایو برای تنظیم دور آن‌ها استفاده می‌شود. وظیفه اصلی درایو‌ها «کنترل دور موتور» است. درایو می‌تواند دور موتور را از صفر تا چندین برابر دور نامی موتور به طور پیوسته تغییر دهد.

ضرورت استفاده از درایو را می‌توان از دو بُعد بررسی کرد:

1. کاهش تلفات: در صورت عدم استفاده از درایو برای راه‌اندازی موتور الکتریکی، جریان راه‌اندازی موتور مقدار زیادی خواهد داشت و همین امر سبب افزایش تلفات و مصرف انرژی سیستم می‌شود. اما هنگامی که موتور به وسیله‌ی درایو راه‌اندازی می‌شود، در اثر قابلیت کنترل جریان و ولتاژ، موتور با جریان و ولتاژ بهینه راه‌اندازی می‌شود و تلفات و مصرف انرژی سیستم کاهش پیدا می‌کند.

2. افزایش انعطاف‌پذیری سیستم: تصور کنید یک موتور الکتریکی 6 کیلوواتی دارید که باید در ساعاتی از شبانه‌روز با توان 2 کیلووات کار کند. با استفاده از یک درایو الکتریکی می‌توانید با همان موتور 6 کیلوواتی، این نیاز را پاسخ دهید. در حالی که اگر از درایو استفاده نمی‌کردید، صرفاً برای چند ساعت در شبانه‌روز، مجبور می‌شدید یک موتور الکتریکی مجزا با توان 2 کیلووات تهیه کنید.

تابلو فرمان‌های داتیس با درایوهای Extreme، زیما L100 و زیما L200 به بازار عرضه می‌شوند. این درایوها در سطوح توان 7.5، 11 و 15 کیلووات توانسته‌اند عملکرد خوبی را در راه‌اندازی و کنترل موتورهای گیربکس و گیرلس داشته باشند و جایگاه ویژه‌ای را در بازار داخلی و بین‌المللی کسب کنند.

مزایای درایوهای مورد استفاده در تابلو فرمان‌های داتیس عبارتند از:

- طراحی قدرتمند با توانایی جریان‌دهی بالا

- نرم‌افزار و سخت‌افزار بهینه شده برای آسانسور

- نصب و راه‌اندازی آسان

- الگوریتم هوشمند Learning به منظور استخراج مدل الکتریکی موتور

- استفاده از IGBT Discrete به جای ماژول IGBT که موجب کاهش ابعاد و همچنین کاهش هزینه‌های احتمالی تعمیر و نگهداری می‌شود.

- از ارتباط سریال جهت اتصال درایو به تابلو فرمان و ارسال اطلاعات مورد نیاز استفاده شده است که این موجب می‌شود برخی از ورودی‌های درایو آزاد شوند و بتوان در بخش فیدبک‌های فرمان و افزایش ایمنی سیستم از آن‌ها استفاده کرد.

- دارای حالت های متنوع توقف (Deceleration , Distance Approach , Direct Approach)

- کنترلر اختصاصی HPC (حذف ضرایب PID) برای مدل اکستریم.

کارکدک

در ساختمان‌های بلند با تعداد طبقات بالا، تعداد سیم‌های تراول کابل افزایش می‌یابد که این باعث افزایش هزینه نصب و نگهداری سیستم می‌شود. برای برطرف کردن این مشکل، از سیستمی موسوم به کاهش سیم (سیستم سریال کابین) استفاده می‌شود. در این حالت، با استفاده از تکنولوژی ارتباط سریال، اطلاعات کابین مانند نمراتور، شستی احضار و غیره توسط سیم‌های کمتری منتقل می‌شود.

استفاده از برد کارکدک در آسانسورهای امروزی در راستای کاهش تعداد تراول کابل‌ها مرسوم شده است. کارکدک بردی است که وظیفه پردازش و برقراری ارتباط میان کابین و تابلو فرمان را انجام می‌دهد. این برد اطلاعات و فرمان‌های ارسالی از تابلو فرمان را در کابین اجرا می‌کند و همچنین اطلاعاتی مانند درخواست‌های داخل کابین را به تابلو فرمان ارسال می‌کند.

کارکدک تابلو فرمان‌های داتیس به نحوی طراحی شده است که تعداد رشته‌های تراول کابل به 11 رشته کاهش می‌یابد. این برد توسط مهندسین شرکت داتیس طراحی و ساخته شده است. ارتباط میان تابلو فرمان و کارکدک به واسطه‌ی دو رشته کابل و با پروتکل سریال برقرار می‌شود. در کارکدک‌های داتیس همه‌ی تمهیدات لازم برای نصب و سازگاری تابلو فرمان با همه انواع کابین، انواع درهای کابین و شاسی‌ها و نمراتورها لحاظ شده است.

جعبه ریویزیون

مسئولیت برقراری ارتباط الکتریکی میان کابین و تابلو فرمان بر عهده جعبه ریویزیون است. وقتی نصاب یا تعمیرکار آسانسور روی کابین آسانسور مستقر می‌شود، برای به دست گرفتن کنترل آسانسور، کلید مخصوص ریویزیون را فعال می کند. در این زمان، کلیه ارتباطات آسانسور شامل کلیدهای شستی‌های احضار داخل کابین و شستی‌های طبقات از مدار خارج شده (قطع می‌شود) و آسانسور فقط از طریق سیستم ریویزیون فرمان می‌گیرد.

برای سهولت کار، بعضی از کلیدهای اصلی معمولاً روی جعبه ریویزیون نصب می‌شوند تا همیشه در دسترس باشند، از جمله:

- کلید استپ

- کلید جهت بالا

- کلید جهت پایین

- کلید خارج شدن آسانسور از مدار سرویس‌دهی

- کلید فعال شدن آسانسور و خارج شدن از مد ریویزیون

UPS

در آسانسورهای قدیمی در صورت قطع شدن برق ساختمان، کابین آسانسور در جای خود متوقف می‌شد و عملیات امداد و نجات به صورت دستی و به سختی صورت می‌گرفت. در این حالت، درِ آسانسور باید توسط اپراتور به صورت دستی باز می‌شد و در صورت نیاز، کابین حرکت داده می‌شد.

امروزه تابلو فرمان‌های آسانسور مجهز به سیستم نجات اضطراری هستند و در صورت قطع برق، آسانسور می‌تواند با کمک سیستم برق اضطراری، عملیات نجات را به طور خودکار انجام داده و کابین را به نزدیک‌ترین طبقه هدایت کند.

داتیس دو نوع سیستم نجات اضطراری (UPS) تولید می‌کند. UPSها به راحتی روی تابلو فرمان نصب می‌شوند و فرمان‌ها از طریق ارتباط سریال از برد کنترلی به UPS ارسال می‌شوند. به این صورت که اگر برق سه فاز اصلی قطع شود، برد کنترلی فرمان لازم را برای فعالسازی سیستم نجات اضطراری به UPS ارسال کرده و عملیات نجات به صورت خودکار انجام شده و کابین آسانسور به نزدیک‌ترین طبقه هدایت می‌شود. ارتباط سریال میان تابلو فرمان و UPS امکان پایش اطلاعات سیستم نجات اضطراری را نیز فراهم می‌کند و تابلو فرمان اطلاعات UPS را، مانند وضعیت باتری‌ها و خطاهای موجود، نمایش می‌دهد. در ادامه، دو نوع سیستم نجات اضطراری تابلو فرمان داتیس معرفی می‌شود.

-UPS 1.2kW:

این نوع UPS مختص تابلو فرمان های L100 است و ویژگی‌های آن عبارتند از:

- سیم‌کشی سوکتی و آسان به تابلو فرمان داتیس L100 (7.5 کیلووات)

- دارای تکنولوژی شارژ شناور به منظور افزایش عمر باتری

- عملکرد بسیار سریع در صورت قطع برق

- 2 عدد باتری 12 ولت 7.2 آمپرساعت

- ولتاژ ورودی تک‌فاز 220 ولت

- ولتاژ خروجی سینوسی 220 ولت و یا 560 ولت DC

- ارتباط سریال با تابلو فرمان از طریق کابل شبکه

- تشخیص خودکار جهت بهینه وابسته به وزن کابین

- حفظ شمارنده طبقه پس از انجام عملیات نجات

- سیستم مشاهده وضعیت باتری

- مشاهده پیغام ها و خطاها روی نمایشگر کنترلر

-UPS 1.8kW:

این نوع UPS با همه تابلو فرمان‌های داتیس سازگاری دارد و دارای ویژگی‌های زیر است:

- عملکرد بسیار سریع در هنگام قطع برق (کمتر از 0.1 ثانیه)

- افزایش عمر باتری‌ها توسط تکنولوژی شارژ شناور

- حداکثر ایمنی در زمان عملیات نجات با انتقال کابین به سطح طبقه و باز کردن در

- سازگاری با همه تابلو فرمان‌های داتیس (گیربکس و گیرلس) تا توان 15 کیلووات

- دارای سه عدد باتری 12 ولت 7.2 آمپرساعت

- ولتاژ ورودی سه‌فاز

- ولتاژ خروجی 220 ولت سینوسی

- ارتباط سریال با برد کنترلر از طریق کابل شبکه

- حفظ شمارنده‌ی طبقه پس از انجام عملیات نجات

- سیستم مشاهده وضعیت باتری

- مشاهده پیغام‌ها و خطاها روی نمایشگر کنترلر